Witaminy - odkrycie XX wieku
Co prawda, witaminy zostały odkryte dopiero w XX wieku, jednak już od wieków domyślano się związku pomiędzy niektórymi chorobami, a właściwą dietą. Na przykład Egipcjanie zalecali spożywanie wątroby w celu leczenia kurzej ślepoty. Dziś wiemy, że choroba ta bywa skutkiem niedoboru witaminy A, której źródłem jest rzeczywiście, między innymi, wątroba.
Polak odkrywa pierwszą witaminę
Nie wszyscy wiedzą, że to Polak, Kazimierz Funk w roku 1912 odkrył pierwszą witaminę – tiaminę. To dzisiejsza witamina B1. Jej brak w organizmie wywołuje chorobę beri beri . Tiamina jest pochodną amin, więc biochemik nazwał wyodrębniony związek witaminą (vita – życie), czyli aminą życia. Badania Polaka stały się bodźcem do dalszego poszukiwania czynników wywołujących choroby, a związanych z niedoborami w pożywieniu. Dzięki tym badaniom odkryto kolejne witaminy i poznano przyczyny występowania wielu chorób, np. szkorbutu, krzywicy, kurzej ślepoty, pewnych typów niedokrwistości.
Jeszcze do niedawna panowało przekonanie, że istnieje trzynaście witamin: A, C, D, E, K oraz osiem różnych witamin B. Dzisiaj naukowcy mówią o trzynastu odmianach tylko witaminy B. Po cztery różne odmiany posiadają witaminy C i D, zaś witamina E posiada tych odmian dwanaście. Należy tu dodać, że każda z tych witamin oddziałuje inaczej na nasz organizm i posiada inne właściwości. Co prawda potrzebujemy ich codziennie ledwie w śladowych ilości liczonych w mikro lub miligramach, jednak niedobór może mieć skutki dla organizmu katastrofalne. Zresztą, jak ogólnie wiadomo, nadmiar witamin również nie jest wskazany i może być czynnikiem chorobotwórczym.
Podział witamin
Witaminy można podzielić na dwie grupy: rozpuszczalne w wodzie i rozpuszczalne w tłuszczu. Tych ostatnich jest mniej: A, D, E i K, jednak to one właśnie mogą być gromadzone w organizmie, co w rezultacie prowadzić może do hiperwitaminozy, czyli przedawkowania. Witaminy rozpuszczalne w wodzie nie mają w nadmiarze tak szkodliwego działania, bowiem są wydalane z moczem, jednak muszą być systematycznie uzupełniane.
Witaminy to bardzo interesujące substancje. Oto garść ciekawostek na ich temat.
Witamina A, zwana retinolem, znajduje się tylko w żywności pochodzenia zwierzęcego. Jako prowitamina A, zwana karotenem, znajduje się w żywności pochodzenia roślinnego. Karoten nadaje owocom i warzywom piękne kolory: żólty, pomarańczowy i czerwony.
Witamina C (kwas askorbinowy) - uczestniczy w produkcji kolagenu (kości, chrząstki, ścięgna, więzadła), jest jednym z najważniejszych przeciwutleniaczy, pomaga w odtruwaniu organizmu, wspomaga układ odpornościowy i immunologiczny. Przyjmowanie zbyt dużych dawek syntetycznej formy tej witaminy sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych. Jej bogatym źródłem są surówki z pomidorów lub z kapusty. Natomiast dodatek świeżych ogórków, które zawierają dużo czynnej askorbinazy przyspiesza w surówce z pomidorów rozkład witaminy C. Witamina C umożliwia wytwarzanie rozpuszczających tłuszcz hormonów stresu, można ją zatem uznać za skuteczny środek odchudzający.